ÇOCUKLARDA YAZ DÖNEMİ İSHAL VE SU KAYBINA DİKKAT

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Halil KÖSE özellikle yaz döneminde artış gösteren ve çocuklarda önemli sağlık sorunu olan ishal ile ilgili açıklamalarda bulundu :

İshal neden olur?

İshal; genellikle yaz mevsiminde hava sıcaklıklarının artması, ishal yapan etkenlerin üremesinin yaygınlaşması, bulaş yolunun kolay olması, gıda maddelerinin sıcak havada dayanıklılığının azalması, seyahatlerin artması ve beslenme düzeninin bozulması gibi nedenlerle çocuklarda sık görülen bir hastalık olmaktadır.

Su kaybına neden olan ishal, çocukluk döneminde genellikle özel bir bakım ve ya tedavi gerektirmeden birkaç gün içinde kendiliğinden düzelebilmesine rağmen, bazı durumlarda hayati tehlike oluşturabilmektedir.

İshal, dışkılamanın her zamankinden daha sık, sulu ve gevşek halidir. Anne sütü alan bebekler normal olarak gaitasını sarı renkte, üzerinde küçük tanecikler şeklinde, hafif sulu ve sık olarak yapabilirler, bu durumu ishal ile karıştırmamak gerekir.

İshale neden olan ajanlar ve diğer nedenleri

Çocuklarda ani başlayan ishalin en sık nedeni rota virüs enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon bol sulu dışkılamaya kusma ataklarının eşlik ettiği su kaybına neden olduğu için önemlidir. Sulardan ve yıkanmamış meyve, sebzelerden bulaşabilen dizanteri ve tifo diğer önemli ishal nedenleridir.
Besin zehirlenmeleri ise daha çok açıkta uzun süre bekletilen yiyecekler sonrası oluşur ve bu tür ishallerde kusmaya ishal ve karın ağrısı eşlik edebilir.
Ayrıca kullandığımız birçok antibiyotikler de ishale neden olabilmektedir. İshalin 20 günden daha fazla uzadığı durumlarda inek sütü alerjisi, kistik fibrozis, çölyak hastalığı gibi hastalıkları araştırılmalıdır.

İshalden ne zaman korkmalıyız, ne zaman doktora gitmeliyiz?

İshalde kritik olan birlikte eşlik eden kusma şikayetidir. Çünkü ishalle birlikte seyreden kusmalarda su kaybı daha fazla olmaktadır. Su kaybının önemli belirtileri ağızda ve dilde kuruluk, göz kürelerinde çöküklük, bebeklerde bıngıldakta çökme, idrar çıkartımında azalma ve idrarda koyulaşma şeklinde sıralanabilir.

Su kaybı olduğu zaman mutlaka hastaneye gitmeli ve uzman hekim tarafından değerlendirilmelidir. Bu durumda damardan serum desteği vermek gerekebilir.

Kısacası,

ishal şikayetine kusmanın eşlik etmesi,
dışkının kanlı ve sümüksü olması,
genel durumun kötüleşmesi,
yüksek ateş olması (38,5 derece ve üstü),
ishalin 3 günü geçmesi
şiddetli karın ağrısının eşlik etmesi

durumlarında hastaneye başvurup uzman hekim tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.

İshalin tedavisinde neler yapmalıyız?

Tedavide en önemli nokta, vücutta azalan sıvının telafi edilerek vücuda tekrar kazandırılmasıdır. Eğer çocukta kusma yoksa ağızdan az az olarak sıvı takviyesi ile bu sağlanabilir.

İshale neden olan durum mikrobik ise etkene yönelik tedavi verilebilir. Probiyotikler dediğimiz bağırsakta faydalı mikroplardan oluşan ilaçlar ve çinko desteği verilebilir.

Ayrıca anne sütü, sulu gıdalar, yoğurt, ayran, pirinç püresi, yağsız yoğurtlu pirinç çorbası, patates püresi, muz ve şeftali ishalde azar azar kusturmadan verilebilir. Kusmaları olan hastaya hastane şartlarında damardan serum vermek gerekebilir.

Süt ve süt ürünleri, çok şekerli yiyecekler, yağlı ve lifli besinler ishali arttıracağından bu tür besinlere ara vermek gerekir.

İshalden korunmak için neler yapmalıyız?

Genel hijyen kurallarına dikkat etmek gerekmektedir. El yıkama sıklığının artırılmasına, içme sularının ve yiyeceklerin yıkandığı suların temiz su kaynaklarından elde edilmiş olmasına özen gösterilmesi gerekir.

Dışarıda bekletilen yiyecekler satın alınmamalı, ambalajlı ürünler tercih edilmelidir. İyi pişirilmemiş et ve et ürünlerinden kaçınılmalıdır. Ayrıca rotavirüs enfeksiyonuna yönelik koruyucu aşılama 2. ve 4. aylarda yapılmaktadır.

Özetle; çocuklarda erişkinlere göre su kaybı çok önemli olup hayati tehlike oluşturabilmektedir. Su kaybının en önemli nedeni ishallerdir. Özellikle yaz döneminde ishalle birlikte sıvı kayıplarının arttığı unutulmamalıdır.

Çocuk Hastalıkları Hakkında Daha Fazlasını Öğrenin

Çocuklarda sık görülen birçok hastalık çeşidi vardır. Bu hastalıklar hakkında önceden bilgi sahibi olmak, ebeveyn olarak sizleri daha hazırlıklı tutar. Sizler için bloğumuzda çeşitli çocuk hastalıklarını ele aldık.

ÇOCUKLARDA İSHAL

Bebeklerde önlenebilir ölüm nedenlerinin başında gelen bu hastalık, yaz aylarında su kaybıyla birlikte daha tehlikeli bir hale gelebiliyor. İshalin kabaca tanımını yapacak olursak dışkılama sayısı ve miktardaki artıştır. Ayrıca 24 saatte 3´ten fazla veya her zamankinden fazla dışkılama da ishal kabul edilebilir.

BEBEKLERDE İSHAL İÇİN EVDE NELER YAPABİLİRİZ?

İshalde temel tedavi kayıp edilen (kusma ve ishalle atılan) sıvı ve tuzların aynen yerine konmasından ibarettir. Çocukta hafif-orta şiddette ishal varsa ağızdan beslenebilirken, ağır ishalde ağızdan beslenmeye artık mecali kalmamıştır ve tedavisi çok acildir.