Şaşılık Ameliyatı: Ne Zaman Gerekir, Nasıl Yapılır, Riskleri Nelerdir?

Şaşılık Ameliyatı: Ne Zaman Gerekir, Nasıl Yapılır, Riskleri Nelerdir?

Güncelleme: 25.05.2025 - Editör

Giriş

Şaşılık, gözlerin paralel durmaması, yani bir göz düz bakarken diğerinin farklı bir yöne kayması durumudur. Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıksa da yetişkinlerde de görülebilir. Şaşılığın tedavisinde gözlük, kapama tedavisi, prizma camlar gibi yöntemlerin etkili olmadığı durumlarda şaşılık ameliyatı gündeme gelir. Bu yazımızda şaşılık ameliyatının ne zaman gerektiğini, nasıl uygulandığını, iyileşme sürecini ve olası risklerini detaylı şekilde ele alıyoruz.

Şaşılık Nedir?

Şaşılık (strabismus), göz kaslarındaki dengesizlik nedeniyle gözlerin aynı yöne odaklanamamasıdır. Gözlerden biri düz bakarken diğer göz içe, dışa, yukarıya veya aşağıya kayabilir. Bu durum hem estetik kaygılara hem de görme problemlerine yol açabilir.

Şaşılık Türleri

  • Ezotropya: Gözün içe doğru kayması
  • Ekzotropya: Gözün dışa doğru kayması
  • Hipertropya: Gözün yukarıya kayması
  • Hipotropya: Gözün aşağıya kayması
  • Alternan şaşılık: İki gözün dönüşümlü kayması
  • Sabit veya geçici şaşılık: Kalıcı ya da aralıklı olabilir

Şaşılık Ameliyatı Nedir?

Şaşılık ameliyatı, göz kaslarının cerrahi müdahaleyle güçlendirilmesi, zayıflatılması veya konumunun değiştirilmesi işlemidir. Bu sayede her iki gözün paralel bakması sağlanır. Ameliyat, görme fonksiyonunu düzeltmenin yanı sıra estetik görünümü de iyileştirir.

Ameliyat Ne Zaman Gerekir?

  • Gözlükle veya kapama tedavisiyle düzelmeyen kaymalar
  • Yetişkinlerde estetik rahatsızlık ve çift görme
  • Görme tembelliğine neden olan sürekli kaymalar
  • Doğuştan gelen (konjenital) veya erken çocuklukta başlayan şaşılıklar
  • Travma veya felce bağlı şaşılık

Şaşılık Ameliyatı Nasıl Yapılır?

  • Süre: Genellikle 30–90 dakika sürer.
  • Anestezi: Çocuklarda genel anestezi, yetişkinlerde bazen lokal anestezi uygulanır.
  • İşlem: Göz küresi dışındaki kaslara müdahale edilir. Kaslar kısaltılır, gevşetilir veya yeniden konumlandırılır.
  • Kesiler: Gözün beyaz kısmında (konjonktiva) küçük kesiler yapılır. Göz küresine girilmez.
  • Ek müdahale: Aynı anda birden fazla kasa müdahale edilebilir.

Ameliyat sonrası hasta genellikle aynı gün taburcu edilir.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci

  • İlk birkaç gün: Gözlerde kızarıklık, hafif ağrı ve batma hissi olabilir.
  • Göz damlaları: Enfeksiyon riskini azaltmak ve iyileşmeyi desteklemek için kullanılır.
  • Okula/derslere dönüş: Genellikle 3–7 gün içinde mümkündür.
  • Gözlük ihtiyacı: Devam edebilir, ameliyat görme kusurunu değil, göz hizasını düzeltir.
  • Tam iyileşme: 4–6 hafta içinde gerçekleşir.
  • Kontroller: İlk hafta ve 1. ayda takip önemlidir.

Ameliyatın Riskleri ve Olası Komplikasyonlar

  • Gözlerde geçici çift görme
  • Göz hareketlerinde kısıtlılık (nadiren)
  • Enfeksiyon
  • Aşırı veya yetersiz düzeltme
  • Nadiren ikinci ameliyat ihtiyacı

Ancak bu komplikasyonlar oldukça nadirdir ve deneyimli cerrahlarca yapılan işlemlerde başarı oranı yüksektir.

Şaşılık Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?

  • 1 yaşından büyük çocuklar
  • Estetik rahatsızlık yaşayan erişkinler
  • Travma sonrası şaşılık gelişen bireyler
  • Göz tembelliği riskini azaltmak isteyen hastalar
  • Çift görme yaşayan bireyler

Şaşılık Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Gözleri ovuşturmaktan kaçınılmalı
  • Göz damlaları düzenli kullanılmalı
  • Fiziksel aktivitelerden ilk hafta uzak durulmalı
  • Kontroller aksatılmamalı
  • Havuz ve deniz gibi ortamlardan 2 hafta uzak durulmalı

Şaşılık Ameliyatı Kalıcı Mıdır?

Şaşılık ameliyatı genellikle uzun süreli hatta kalıcı sonuçlar sağlar. Ancak bazı hastalarda zamanla tekrar kayma oluşabilir. Bu durumda ikinci bir operasyon gerekebilir. Düzenli kontrollerle bu durum erken fark edilebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Şaşılık ameliyatı ağrılı mıdır?
Hayır, ameliyat sırasında anestezi uygulanır. Sonrasında hafif ağrı ve batma olabilir, ancak bu durum kısa sürede geçer.

Şaşılık ameliyatı sonrası gözlük kullanmaya devam edilir mi?
Evet. Gözlük şaşılıkla birlikte mevcut olan kırma kusurlarını düzeltmeye devam eder.

Yetişkinler şaşılık ameliyatı olabilir mi?
Kesinlikle evet. Estetik ve fonksiyonel nedenlerle erişkinlerde de başarıyla uygulanabilir.

Ameliyat sonrası çift görme olur mu?
Geçici olarak bazı hastalarda çift görme yaşanabilir, genellikle kısa sürede düzelir.

Sonuç

Şaşılık, sadece estetik değil aynı zamanda işlevsel bir problemdir. Uygun hastalarda yapılan şaşılık ameliyatı, hem görsel hizalamayı düzeltir hem de yaşam kalitesini artırır. Eğer siz ya da çocuğunuzda gözlerde kayma fark ediyorsanız, zaman kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmanız büyük önem taşır. Erken tanı ve doğru tedaviyle şaşılık tamamen düzeltilebilir bir rahatsızlıktır.