Çocuklarda Aşı Takvimi ve Önemi: Ebeveynler İçin Rehber

Aşılar, çocuk sağlığının korunmasında en etkili ve güvenli yöntemlerden biridir. Özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde uygulanan aşılar sayesinde, geçmişte ciddi hastalıklara neden olan birçok enfeksiyon artık kontrol altına alınmış veya tamamen ortadan kaldırılmıştır. Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen Ulusal Aşı Takvimi, çocukların yaşlarına göre hangi aşıların, ne zaman yapılması gerektiğini açıkça belirtir.

Aşı Nedir ve Neden Önemlidir?

Aşı, vücuda zayıflatılmış ya da öldürülmüş mikroorganizmaların verilmesiyle, bağışıklık sisteminin hastalıklara karşı direnç kazanmasını sağlayan biyolojik ürünlerdir. Aşılama sayesinde birey hastalık geçirmeden bağışıklık kazanır.

Aşıların Başlıca Faydaları:

  • Ölümcül hastalıkları önler (difteri, tetanoz, menenjit, kızamık vs.)
  • Salgın hastalıkların yayılmasını engeller
  • Toplum bağışıklığını (sürü bağışıklığı) sağlar
  • Hastalıkların ekonomik ve sosyal yükünü azaltır
  • Çocukların sağlıklı büyümesini destekler

Türkiye’de Uygulanan Çocuk Aşı Takvimi (2025)

Türkiye’de çocuklara ücretsiz olarak sunulan aşılar, Sağlık Bakanlığı’nın Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında uygulanır. İşte yaşlara göre aşı takvimi:

Dönem Uygulanan Aşılar
Yenidoğan Hepatit B (1. doz), BCG (Verem)
1. Ay Hepatit B (2. doz)
2. Ay DaBT-IPA-Hib, Pnömokok (PCV13), Rotavirüs (isteğe bağlı)
4. Ay DaBT-IPA-Hib (2. doz), Pnömokok (2. doz), Rotavirüs (2. doz)
6. Ay DaBT-IPA-Hib (3. doz), Hepatit B (3. doz), Rotavirüs (bazı markalar)
12. Ay KPA (rapel), KKK, Suçiçeği, Hepatit A (1. doz)
18. Ay DaBT-IPA-Hib (rapel), Hepatit A (2. doz)
4–6 Yaş DaBT-IPA (rapel), KKK (rapel)
11–12 Yaş Td, HPV (isteğe bağlı)

Aşıların Yan Etkileri Var mı?

Aşılar genellikle güvenlidir. Ancak her tıbbi uygulamada olduğu gibi, aşıların da hafif yan etkileri olabilir. Bunlar genellikle geçicidir:

  • Enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık
  • Hafif ateş
  • Huzursuzluk
  • Nadir durumlarda alerjik reaksiyon (anafilaksi)

Aşı Yaptırmamanın Riskleri Nelerdir?

  • Çocuk, ölümcül hastalıklarla karşı karşıya kalabilir
  • Toplumda aşılanmayan bireyler hastalıkların yayılmasına neden olabilir
  • Salgın hastalıklar yeniden ortaya çıkabilir
  • Geri dönüşü olmayan sağlık sorunları yaşanabilir

Aşı Takibi Nasıl Yapılır?

  • Aile hekimleri ve sağlık ocakları, çocuğun aşı kayıtlarını sistematik olarak tutar.
  • Aşı kartı, çocuğun hangi aşıları ne zaman yaptırdığını gösterir. Bu kart kaybolmamalıdır.
  • e-Nabız sistemi, ebeveynlerin dijital olarak aşı takibini yapmalarını sağlar.

Aşılar Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

  • "Aşılar otizme yol açar."
    Bu iddia bilimsel olarak defalarca çürütülmüştür. Aşı ile otizm arasında herhangi bir bağlantı yoktur.
  • "Doğal bağışıklık daha iyidir."
    Hastalığı geçirdikten sonra oluşan bağışıklık ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Aşılar güvenli bir bağışıklık kazandırma yöntemidir.
  • "Çocuğum hasta değil, aşıya gerek yok."
    Aşılar hastalık ortaya çıkmadan koruma sağlar. Sağlıklı çocukların da aşılanması gerekir.

Sonuç

Aşılar, çocuklarımıza verebileceğimiz en büyük sağlık hediyesidir. Ebeveyn olarak aşı takvimine uygun hareket etmek, çocuğunuzun sağlığını korumakla kalmaz, aynı zamanda toplum sağlığına da katkıda bulunur. Unutmayın: Aşı, koruyucu hekimliğin temelidir ve çocuğunuzun sağlıklı geleceği için vazgeçilmezdir.