Egzama (Dermatit) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Egzama (Dermatit) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Güncelleme: 09.05.2025 - Editör

Egzama (ya da tıbbi adıyla dermatit), ciltte kızarıklık, kaşıntı, kuruluk, çatlama ve bazen sulu kabarcıklarla seyreden iltihabi bir cilt hastalığıdır. Kronik ya da akut şekilde ortaya çıkabilir. Çoğu zaman tekrarlayıcıdır ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Her yaştan bireyde görülebilmekle birlikte bebeklikten itibaren başlayabilir.

Egzama Türleri

  1. Atopik Dermatit: En yaygın egzama türüdür. Genellikle bebeklik döneminde başlar. Alerjik bünyeye sahip bireylerde sık görülür. Kuruluk, yoğun kaşıntı ve ciltte kalınlaşma gözlemlenir.
  2. Kontakt Dermatit: Cildin bir maddeye teması sonucu ortaya çıkar. İki alt türü vardır:
    • İrritan kontakt dermatit: Sabun, deterjan, asit gibi maddelerle temastan kaynaklanır.
    • Alerjik kontakt dermatit: Nikel, lateks, parfüm gibi alerjenlere bağlı gelişir.
  3. Seboreik Dermatit: Yağlı bölgelerde (saç derisi, yüz, kulak arkası) pullanma, kızarıklık ve kaşıntı yapar. Kepeklenme sık görülür.
  4. Numüler Egzama: Madeni para şeklinde, yuvarlak, kabuklu lezyonlarla kendini gösterir. Genellikle kuru cilde sahip bireylerde rastlanır.
  5. Dishidrotik Egzama: Elde ve ayakta küçük, kaşıntılı, içi sıvı dolu kabarcıklarla karakterizedir. Özellikle stres ve alerjenlerle tetiklenebilir.
  6. Staz Dermatit: Bacaklardaki damar yetersizliği sonucu oluşur. Deride renk değişikliği, kuruluk ve yaralar görülebilir.

Egzamanın Belirtileri

  • Ciltte kaşıntı (en yaygın belirtidir)
  • Kuruluk ve pullanma
  • Kızarıklık ve inflamasyon
  • Sulu kabarcıklar
  • Ciltte kalınlaşma (kronikleşmiş olgularda)
  • Yanma hissi
  • Ciltte çatlaklar veya kanama

Egzamanın Nedenleri

  • Genetik yatkınlık
  • Alerjenlerle temas (ev tozu, polen, hayvan tüyü vb.)
  • Kimyasal maddeler (sabun, deterjan, temizlik ürünleri)
  • İklim koşulları (soğuk, kuru hava)
  • Stres
  • Bağışıklık sistemi tepkileri
  • Hormonal değişiklikler
  • Yetersiz cilt bariyeri

Egzama Nasıl Teşhis Edilir?

  • Fizik muayene: Cilt görünümüne göre ön tanı konabilir.
  • Alerji testleri: Özellikle atopik veya kontakt dermatit şüphesinde kullanılır.
  • Kan testleri: Eozinofil yüksekliği, total IgE seviyesi incelenebilir.
  • Biyopsi: Nadir durumlarda ayırıcı tanı için yapılabilir.

Egzama Tedavisi

1. İlaç Tedavisi

  • Topikal kortikosteroid kremler
  • Antihistaminikler (kaşıntıyı azaltmak için)
  • Bağışıklık düzenleyici kremler (takrolimus, pimekrolimus)
  • Antibiyotikler (ikincil enfeksiyon varsa)
  • Oral kortikosteroidler (ağır vakalarda kısa süreli)

2. Cilt Bakımı

  • Nemlendiriciler: Günde birkaç kez uygulanmalı.
  • Hassas cilt ürünleri kullanılmalı, parfüm ve alkol içermeyen formüller tercih edilmeli.
  • Ilık duş ve sabunsuz temizlik önerilir.

3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

  • Alerjen ve tahriş edici maddelerden kaçınmak
  • Pamuklu ve bol giysiler tercih etmek
  • Stres yönetimi uygulamak (yoga, meditasyon vb.)
  • Cilt bariyerini güçlendirici ürünler kullanmak

4. Alternatif Yöntemler

  • Probiyotik takviyeleri
  • Omega-3 yağ asitleri
  • Zeytinyağı ve hindistancevizi yağı gibi doğal nemlendiriciler

Egzama Bulaşıcı mıdır?

Hayır, egzama bulaşıcı bir hastalık değildir. Başka bir kişiden bulaşmaz ve başkasına da geçmez. Ancak mikrobik enfeksiyon gelişirse bu durumda cilt enfeksiyonu bulaşabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

  1. Egzama tamamen geçer mi? Bazı türleri geçici olabilirken, kronik egzama türleri ömür boyu sürebilir. Ancak doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir.
  2. Egzama kaşıntısı nasıl geçer? Soğuk kompres, antihistaminikler ve topikal kremler kaşıntıyı azaltabilir. Ayrıca kaşımamak önemlidir.
  3. Egzama için en iyi nemlendirici nedir? Parfümsüz, alkol içermeyen ve yoğun yapılı nemlendiriciler tercih edilmelidir. Cilt bariyerini güçlendiren ürünler faydalıdır.
  4. Egzama bulaşıcı mı? Hayır, egzama bulaşıcı değildir.
  5. Çocuklarda egzama nasıl tedavi edilir? Çocuklarda daha hafif kortizonlu kremler ve yoğun nemlendirme önerilir. Alerjenlerden uzak durulmalıdır.
  6. Egzama stresle artar mı? Evet, stres egzamanın şiddetini artırabilir. Stres yönetimi önemlidir.
  7. Egzama hangi vitamin eksikliğinden olur? D vitamini, B12 ve çinko eksikliği egzama şikayetlerini artırabilir.
  8. Egzama için hangi doktora gitmeliyim? Bir dermatoloji uzmanı egzama teşhisi ve tedavisi için en doğru uzmandır.
  9. Egzama olan bölgeyi yıkamak zararlı mı? Hayır, ancak sabunsuz ve ılık su ile yıkamak, ardından nemlendirmek gerekir.
  10. Egzama geçmezse ne olur? Kronikleşebilir, cilt kalınlaşabilir veya enfeksiyon riski artabilir. Tedavi ihmal edilmemelidir.
  11. Egzama genetik midir? Evet, özellikle atopik dermatit türü genetik yatkınlıkla ilişkilidir.
  12. Egzama ile güneşe çıkmak zararlı mı? Aşırı güneş zararlı olabilir, ancak kısa süreli güneş teması bazı türlerde fayda sağlayabilir.
  13. Egzama yiyeceklerle tetiklenir mi? Evet, süt ürünleri, yumurta, kuruyemiş gibi alerjen besinler egzama alevlenmesine neden olabilir.
  14. Egzama için doğal tedavi var mı? Doğal yağlar ve bazı bitkisel ürünler yardımcı olabilir; ancak doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
  15. Egzama ile yaşamak mümkün mü? Evet. Uygun bakım ve tedavi ile egzama kontrol altında tutulabilir ve yaşam kalitesi yüksek seviyede sürdürülebilir.

Bu içerik, egzama hakkında bilinçlenmenizi sağlayacak şekilde hazırlanmıştır. Kendi cilt durumunuzla ilgili kesin teşhis ve tedavi için mutlaka bir dermatoloji uzmanına danışmalısınız.