Multiple Skleroz (MS) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Multiple Skleroz (MS) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Güncelleme: 06.05.2025 - Editör

Multiple Skleroz (MS), merkezi sinir sistemini etkileyen kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Beyin, omurilik ve görme sinirleri gibi yapılar MS'ten etkilenebilir. Vücut bağışıklık sistemi yanlışlıkla sinir hücrelerinin çevresini saran miyelin kılıfına saldırır. Bu durum, sinir iletimini bozar ve çeşitli nörolojik belirtilere yol açar.

MS Hastalığı Nasıl Ortaya Çıkar?

MS hastalığında bağışıklık sistemi, otoimmün bir tepki verir. Miyelin kılıfın hasar görmesi, beyin ile vücut arasındaki iletişimi sekteye uğratır. Bu hasar “plak” adı verilen lezyonlara neden olur. Hasar kalıcı olduğunda sinir hücrelerinde zayıflama veya ölüm gerçekleşebilir.

MS Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve genellikle ataklar halinde ortaya çıkar. İşte en sık görülen MS belirtileri:

  • 🦵 Kas Güçsüzlüğü ve Uyuşma: Kolda, bacakta ya da vücudun tek tarafında güçsüzlük.
  • 👁 Görme Problemleri: Bulanık görme, çift görme, göz hareketleriyle ağrı.
  • Elektriklenme Hissi: Boyundan aşağı doğru yayılan elektrik çarpması hissi (Lhermitte belirtisi).
  • 🌀 Denge Kaybı ve Baş Dönmesi: Yürürken tökezleme, sersemlik hissi.
  • 🧠 Bilişsel Bozukluklar: Hafıza sorunları, konsantrasyon güçlüğü.
  • 💤 Yorgunluk: En sık bildirilen semptomlardan biridir.
  • 🗣 Konuşma Bozuklukları ve Yutma Güçlüğü
  • 🧻 İdrar Problemleri: Sık idrara çıkma, idrar kaçırma, tam boşaltamama hissi.

MS Neden Olur?

MS'in kesin nedeni bilinmemektedir ancak bazı faktörlerin riski artırdığı düşünülmektedir:

Risk Faktörü Açıklama
Genetik Yatkınlık Ailede MS öyküsü olanlarda risk artabilir.
Otoimmün Hastalıklar Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlar etkili olabilir.
Enfeksiyonlar Epstein-Barr virüsü (EBV) ile ilişkilendiriliyor.
D vitamini eksikliği Güneş ışığı az alan bölgelerde MS daha yaygındır.
Sigara kullanımı Hem risk artırıcı hem de kötü seyir ile ilişkili.

MS Çeşitleri Nelerdir?

  1. Relapsing-Remitting MS (RRMS): En sık görülen türdür. Ataklarla başlar, ardından iyileşme dönemleri gelir.
  2. Secondary Progressive MS (SPMS): RRMS tipi zamanla sürekli kötüleşen bir forma dönüşebilir.
  3. Primary Progressive MS (PPMS): Başlangıçtan itibaren ilerleyicidir. Genellikle 40 yaş üstünde görülür.
  4. Progressive-Relapsing MS (PRMS): Hem ilerleyici hem de zaman zaman ataklarla seyreden nadir bir tiptir.

MS Tanısı Nasıl Konulur?

Tanı koymak bazen zordur çünkü MS'in belirtileri diğer hastalıklarla karışabilir. Tanı için şu yöntemler kullanılır:

  • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Beyin ve omurilikteki plakların görüntülenmesini sağlar.
  • BOS Analizi (Lomber Ponksiyon): Omurilik sıvısında MS'e özgü antikorların varlığı araştırılır.
  • Evoked Potansiyel Testleri: Sinir yollarındaki iletim gecikmeleri tespit edilir.

MS Tedavisi Nasıl Yapılır?

MS’in kesin bir tedavisi yoktur, ancak hastalığın seyrini yavaşlatmak, atakları azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür.

🧬 Atak Tedavisi

  • Genellikle yüksek doz kortikosteroid tedavisi (metilprednizolon) kullanılır.

💉 Hastalığı Modifiye Edici Tedaviler (DMT’ler)

  • Bağışıklık sistemini düzenleyen veya baskılayan ilaçlardır.
  • İnterferon beta, glatiramer asetat, fingolimod, natalizumab gibi ilaçlar örnektir.

🧘‍♀️ Destekleyici Tedaviler

  • Fizik tedavi ve rehabilitasyon
  • Psikolojik destek
  • Beslenme, vitamin takviyesi (özellikle D vitamini), uyku düzeni

MS Hastalığıyla Yaşam

MS, kişisel düzeyde büyük değişimlere neden olabilir. Ancak erken tanı, doğru tedavi ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarıyla hastalıkla uzun yıllar kaliteli bir yaşam sürdürülebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

❓ MS bulaşıcı bir hastalık mı?

Hayır, MS bulaşıcı değildir. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi dokularına saldırdığı bir durumdur.

❓ MS ölümcül müdür?

MS genellikle yaşamı tehdit edici değildir. Ancak ilerleyici formlarında yaşam kalitesi düşebilir. Uygun tedaviyle uzun yıllar yaşanabilir.

❓ MS atağı nedir?

Yeni bir semptomun ortaya çıkması veya eski bir semptomun kötüleşmesiyle ortaya çıkar ve en az 24 saat sürer. Ataklar arasında iyileşmeler olabilir.

❓ MS hastaları çalışabilir mi?

Birçok MS hastası işine devam edebilir. Ancak semptomlara göre meslek seçimi ve iş düzenlemeleri gerekebilir.

❓ MS çocuklarda görülür mü?

Evet, ancak çok nadirdir. Genellikle 20-40 yaş arası bireylerde başlar.

❓ MS ile gebelik mümkün mü?

Evet, MS hastaları gebelik yaşayabilir. Hatta gebelik sırasında atak sayısı azalabilir. Ancak doğum sonrası dikkatli izlenmeleri gerekir.

❓ MS beslenme ile kontrol altına alınabilir mi?

MS'in tedavisi yalnızca beslenme ile sağlanamaz. Ancak antiinflamatuar bir diyet, yeterli D vitamini ve dengeli yaşam tarzı destekleyici olabilir.

Sonuç: MS Tedavi Edilebilir, Umut Vardır

MS, her bireyde farklı seyreden, karmaşık bir hastalıktır. Ancak erken tanı, bilinçli yaşam, düzenli takip ve doğru tedavi ile hayat devam eder. Günümüzde MS için çok sayıda yeni ilaç geliştirilmektedir ve bilim bu alanda hızla ilerlemektedir.